ایوان شاگرد یکی از اجزای مهم مسجد جامع اصفهان است. این ایوان در ضلع شرقی مسجد قرار دارد و به عنوان “صفهٔ سنگ‌تراشان” نیز شناخته می‌شود.
این ایوان مقابل ایوان استاد قرار دارد که در ضلع غربی مسجد قرار گرفته است. ابعاد این ایوان حدود ۱۲ متر در طول و عرض و ۱۹/۲۰ متر در ارتفاع دارد. نمای خارجی این ایوان از تزئینات آجری سلجوقی تزیین شده است. در طول زمان، این ایوان به تغییرات مختلفی دچار شده و نمی‌توان از دسترس خارج کرد که سبک تزئینات سلجوقی در مساجد، به ویژه در قرن ششم ه.ق، به وضوح دیده می‌شود. نمای داخلی این ایوان نیز به دلیل حکمرانی‌ها و تغییرات مختلفی که توسط خیرخواهان، حکمرانان و سلاطین مختلف انجام شده، تغییرات زیادی کرده است. از جمله این تغییرات می‌توان به اضافه کردن سنگ‌های مرمر، کتیبه‌های متعدد، گچ‌بری‌ها و معرق‌کاری‌های متنوع اشاره کرد که در طی این دوران به ساختمان اضافه شده‌اند. در قسمت مرکزی دیوار شرقی این ایوان، یک کتیبه وجود دارد که متعلق به شاه سلطان حسین صفوی است و توسط کاتب مشهور آن دوران، “محمدصالح” نوشته شده است. کتیبهٔ داخلی ایوان نیز که مربوط به دورهٔ شاه سلیمان صفوی است، با خط ثلث سفید بر زمینهٔ کاشی‌های خشت لاجوردی حک شده و توسط هنرمند “محسن امامی” طراحی شده‌است. این کتیبه به فضیلت‌های مسجد و آداب شرعی اشاره دارد.
در بخش “حفاری در ایوان شرقی”، کف ایوان شرقی توسط متخصصان و کارشناسان حفاری شده و نُه ستون در این مکان کشف شده‌اند. این ستون‌ها شش عدد استوانه‌ای با قطر ۹۲ سانتی‌متر و سه عدد ستون خارجی با قطر ۱۰۵ سانتی‌متری هستند. آجرهایی نیز بین این ستون‌ها قرار گرفته که با آجرهای دورهٔ عباسی تفاوت دارند. این ستون‌های سه‌بخشی روی چاه ساخته شده‌اند و احتمالاً قبل از ساخت ایوان، یک چاه در این محل وجود داشته است که برای ایجاد سازه‌ای مقاوم بر روی آن، ستون‌ها نصب شده‌اند.
شاه‌نشین ایوان شاگرد با استفاده از کاشی‌کاری، خطوط ثلث و مقرنس‌های آجری تزئین شده است و به صورت اصلی خود باقی مانده است. در این بخش، با استفاده از خطوط کوفی، آیه ۱۸ و بخشی از آیه ۱۹ سورهٔ “آل عمران” نوشته شده‌است. محراب ایوان شاگرد کاملاً از سنگ مرمر ساخته شده و در دیوار جنوبی قرار دارد. اطراف محراب، کتیبه‌ها و الواح مختلف حک شده‌اند. همچنین، کتیبه‌ها و صلوات‌ها بر کاشی‌های کوچک در اطراف محراب نوشته شده‌اند، اگرچه تنها شش لوح از این کتیبه‌ها باقی مانده‌اند.
